آنادایزینگ آلومینیوم یکی از روش های رنگ کردن آلومینیوم است که علاوه بر زیبایی باعث استحکام پروفیل هم می شود. در این مقاله به بررسی این فرایند می پردازیم و مفاهیم کلی آنودایز پروفیل آلومینیوم را بررسی می کنیم. به طور کلی ساخت پروفیل آلومینیوم با رنگ دلخواه دیگر دور از انتظار نیست.
آنادایزینگ یک فرآیند شیمیایی است که در آن لایه‌ای از اکسید آلومینیوم بر روی سطح آلومینیوم ایجاد می‌شود. این لایه از اکسید آلومینیوم، باعث افزایش مقاومت و سختی سطح آلومینیوم می‌شود و همچنین می‌تواند به عنوان یک پوشش مقاوم در برابر خوردگی و سایر آسیب‌های سطحی عمل کند. در این فرآیند، آلومینیوم ابتدا تمیز می‌شود و سپس در یک محلول اسیدی غوطه‌ور می‌شود. بعد از این که یک لایه از اکسید آلومینیوم بر روی سطح آلومینیوم ایجاد می‌شود، آن را با آب شسته و خشک می‌کنند.
رنگ کوره‌ای یکی از رنگ‌های استاندارد در صنعت ساختمان و دکوراسیون است. این رنگ به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، خشک شدن سریع و پوشش دهی بالا، برای رنگ آمیزی بسیاری از سطوح فلزی و غیرفلزی استفاده می‌شود. رنگ کوره‌ای معمولاً از ترکیبی از رنگ‌های آهنی و پیگمنت‌های طبیعی تشکیل شده است.
پروفیل آلومینیوم دکورال یک نوع پروفیل آلومینیوم است که برای استفاده در ساختمان‌ها و دکوراسیون داخلی و خارجی به کار می‌رود. این پروفیل‌ها معمولاً با طرح‌های خاص و زیبا و در رنگ‌های مختلف تولید می‌شوند. پروفیل‌های آلومینیوم دکورال علاوه بر زیبایی و استحکام، دارای ویژگی‌هایی مانند مقاومت در برابر خوردگی و آب، سب
مفاهيم كلي آنادايزينگ آلومينيوم
به مجموعه عملياتي كه با تشكيل يك لايه نازك اكسيدي بر روي قطعات آلومينيومي باعث افزايش سختي، مقاومت در برابر خوردگي، ايجاد نماي تزئيني و تغيير برخي از خصوصيات فيزيكي آنها مي گردد آندايزينگ اطلاق مي شود. مكانيزم كلي عمل بدين صورت است كه جريان مستقيم برق از مايع الكتروليت مناسبي مي گذرد كه در آن آلومينيوم آند بوده و فلز مناسب ديگري كاتد مي باشد.
در اين صورت بر سطح آلومينيوم لايه نازكي از اكسيد ايجاد مي گردد كه ضخامت آن به عوامل گوناگوني بستگي دارد.
آلومينيوم در شرايط معمولي نيز اكسيدي مي شود به طوري كه در مجاورت هوا و به طور معمول لايه اي از اكسيد به ضخامت 01/0 ميكرون و به صورت غيرمتخلخل بر روي سطوح قطعات آلومينيومي تشكيل مي گردد كه وظيفه حفاظت از سطح فلز را در محيط برعهده دارد اما برتري و مزيت اكسيد ايجاد شده در روش آندايزينگ نسبت به شرايط طبيعي مقاومت بيشتر آن در مقابل خوردگي است.
قطعات و سطوح آلومينيومي را به دلايل زير اندايزينگ مي نمايند:
الف – افزايش مقاومت در مقابل خوردگی در آنادایزینگ
پوشش اكسيدي – آندي سيل شده آلومينيوم باعث محافظت فلز در برابر عوامل خورنده جوي و نمك ها مي گردد.
آنادایزینگ باعث افزايش قدرت چسبندگي رنگ ها می شود
لايه اكسيدي- آندي سبب به وجود آمدن سطح فعال شيميايي شده و زمينه و بستر مناسبي را جهت رنگ آميزي ايجاد مي نمايد.
آنادایزینگ به عنوان يكي از مراحل آبكاري
تخلخل موجود در پوشش اكسيدي – آندي باعث افزايش قابليت آبكاري قطعات آلومينيومي مي شود. (به‌طور مثال از آندايزينگ در الكتروليت اسيد فسفريك ميتوان نام برد كه به عنوان مرحله ماقبل آبكاري به كار مي رود)
ايجاد نماي ظاهري مناسب جهت دكوراسيون و تزئينات
لايه اكسيدي – آندي آلومينيوم به‌طور طبيعي درخشان بوده و مقاومت خوبي در مقابل خوردگي دارد. لذا ميتوان از آن به عنوان سطح نهايي مورد نظر جهت تزئينات و نماسازي استفاده نمود. درخشندگي و براقيت سطح مزبور به نوع آلياژ، روش اچ كاري و براق كاري و ساير شرايط مناسب بستگي دارد.
آنادایزینگ موجب عايق كاری می شود
اكسيد آلومينيوم عايق مي باشد و ميتواند در مقابل ولتاژهايي كه از چند تا چندين هزار ولت به عنوان عايق عمل كند كه كيفيت و كميت آن به نوع آلياژ و ضخامت لايه اكسيدي بستگي دارد.
كاربرد در صنايع فتوگراف و ليتوگراف
وجود حفره ها و تخلخل هاي بي شمار در پوشش اكسيدي – آندي باعث بالا رفتن قدرت مكانيكي صفحات ليتوگراف در نگهداري محلول هاي مربوط به فتوگراف و ليتوگراف مي گردد.
آنادایز باعث افزايش قابليت تابش و انتشار حرارت می شود
لايه اكسيدي – آندي در ضخامت هاي بيش از 032/0 ميليمتر باعث افزايش قابليت تابش و انتشار حرارت مي گردد.
بطور مثال ورق آندايز شده آلومينيومي پس از رنگ آميزي با رنگ سياه مي تواند به نحو بسيار مطلوبي جهت جذب حرارت تا حدود 230 درجه سانتيگراد مورد استفاده قرار گيرد.
افزايش مقاومت سايشی
با استفاده از مكانيزم آندايزينگ سخت بر روي قطعات آلومينيومي پوشش به ضخامت حدود 1 تا 4 ميليمتر ايجاد مي شود كه داراي سختي بالايي است
ميتوان از آنها جهت ساخت ياتاقانها و قطعات دوار و يا ساير مواردي كه نياز به مقاومت سايشي دارند استفاده نمود.
تمام پوششهاي اكسيدي – آندي نسبت به خود آلومينيوم سخت‌تر هستند اما در برخي از موارد (مانند لايه اكسيدي – آندي حاصل از آندايزينگ در حمام اسيدكروميك) نرم بوده و جهت كاربري در شرايطي كه به مقاومت سايشي نياز دارد مناسب نمي باشد.
رديابي و كنترل درزهاي سطحی با آندایزینگ
پوشش اكسيدي – آندي حاصل از حمام اسيد كروميك ميتواند به عنوان يك عامل بازرسي جهت كشف و بررسي درزهاي سطحي موجود بر روي ورق يا قطعات آلومينيومي عمل نمايد.
بدين صورت كه پس از آندايزينگ قطعات مزبور در داخل اسيد فوق الذكر آنها را سريعا” با آب شسته و خشك مي كنند.
اسيد كروميك باقيمانده در شكاف درزها و ترك هاي مويي، بيرون زده مي شود و موقعيت عيوب را از نظر مكاني نشان مي دهد.
منبع:مقاله گروه شیمی
منبع مقاله: اصول تئوری و عملي آندايزينگ آلومينيوم ، دكتر محمد تقي صالحي ومهندس حسين بيدختي
